Hoe de tekenfilm Welterusten Schat ontstond
Tekenfilm was eind vorige eeuw nog niet zo populair als tegenwoordig. Maar in 1984 plande omroepvereniging VARA een serie humoristische 1-minuut tekenfilms als verluchtiging bij thema-avonden met zware onderwerpen. De scripts en dialogen voor die films werden geschreven door Paul Haenen die ook de geluidsband insprak.
De getekende hoofdrolspeler van de zes filmpjes, was banketbakker Drabbe. In zijn banketzaak speelden zich zaken af die te maken hadden met het thema van een uitzending, maar dan in een uitvergrote of absurde vorm.
Tekenfilm-bedrijf De Dames kreeg de opdracht om bij de stemmen van Paul Haenen die animatiefilms te maken. De stijl van de filmpjes matchte fantastisch met de wonderlijke teksten en stemmen van Paul.
Zo ontstond het plan om een ’vrije’ film te gaan maken
Omdat die combinatie van Pauls tekst en de getekende personages zo goed werkte besloten we om samen een nieuw project te starten. Dat werd Welterusten Schat, een zogenaamde ‘vrij film, in eigen productie.
We ontwikkelen samen met Paul de ruwe structuur voor het verhaal. Waarna Paul de definitieve tekst schreef en de stemmen van de vijf personages insprak op een de geluidsband.
Het werd een surrealistisch verhaal over de nachtelijke avonturen van Mies, de echtgenote van de narrige banketbakker Drabbe. Paul schreef als synopsis:
Kan er in 6 minuten wel zoveel gebeuren of is deze film een valse afspiegeling van de werkelijkheid?
Met hulp van het Nederlands Filmfonds
Het lukte ons om de film gesubsidieerd te krijgen door het Nederlandse Filmfonds. Zodat we hem op 35 mm film konden opnemen, het chique speelfilm formaat.
De film duurt ruim zes minuten. Maar hoewel dit niet lang lijkt, was het voor José en mij acht maanden werk, fulltime. Dat het maken zoveel tijd kostte kwam ook omdat de teksten van Paul lipsynchroon geanimeerd werden. Een dove liplezer zou kunnen begrijpen wat de getekende typetjes zeggen.
We zijn bijzonder trots dat de film inmiddels opgenomen is in de collectie van EYE Filmmuseum, in Amsterdam
De tekenfilm techniek van Welterusten Schat
Net als bij de VARA-films is deze tekenfilm ook gemaakt met cut-out techniek, waarbij je losse stukjes papier verschuift en uitwisselt onder een hangende, vaste camera. Acht maanden werk voor zes minuten film is veel. Maar De Dames en Paul werden in 1986 beloond met een nominatie voor een Gouden Kalf.
Daar bovenop koos Pieter Goedings, filmliefhebber en directeur van filmtheater De Movies in Amsterdam, Welterusten Schat uit als voorfilm bij Down By Law, een speelfilm van Jim Jarmush uit 1986. Met in de hoofdrollen Tom Waits, John Lurie en Roberto Benigni (en muziek van Waits).
We hadden geluk dat deze prachtige zwart/wit film ruim 8 maanden(!) in The Movies draaide en Welterusten Schat dus ook zo lang te zien was.
Tekenfilm versus schilderijen
Tien jaar lang heb ik geprobeerd het maken van tekenfilms te combineren met het schilderen. Helaas is dit niet gelukt, mede omdat film een enorm tijdrovende en veeleisende discipline is. Dus in 1988 nam ik, met pijn in het hart, afscheid van José, huurde een atelierruimte en ging verder met mijn schilderijen.
Helga Kos, Februari 2024
Tekeningen voor Welterusten Schat: een ‘setfoto’ van de acteurs, een stukje van een story board en verschillende cut-outs.
